Hileli İflas Hk.

Borç için hapis, yani sadece borcunu ödeyemediği için kişinin hürriyetinden yoksun bırakılması modern hukuk anlayışına terstir. Ancak borcunu ödememek için hileli yollara başvuran, ticari işlerinde ihmal gösteren borçluların durumu aynı anlayışla değerlendirilmez. Nitekim;

İcra ve İflas Kanunu

II - HİLELİ İFLAS

Hileli iflas halleri:

Madde 311 – (Değişik: 18/2/1965-538/129 md.)

İflasından evvel veya sonra alacaklılarını zarara sokmak kasdiyle ve hususiyle aşağıdaki suretlerle hileli muamelelerde bulunan kimse hileli müflis sayılır ve Türk Ceza Kanununa göre cezalandırılır.

1. Alacaklıların müşterek rehini makamında olan mallarını tamamen veya kısmen kaçırır, gizler veya tahrip ederse;

2. Alacaklıların zararına olarak hakikata aykırı makbuzlar verir veya yazı ile borç ikrar ederse;

3. Muvazaalı satışlar, muameleler yahut bağışlamalar yaparsa;

4. Evlenme mukavelesinde hakikaten getirilmemiş bir çeyizi getirilmiş gibi tanır ve karı da bu mukaveleyi kocasının alacaklılarına karşı istimale kalkışırsa;

5. Hakikata aykırı borç ikrar etmek yahut muvazaalı muameleler ve mukaveleler yapmak suretiyle alacaklılarını zarara sokarsa;

6. Borcu mevcudu ile alacağından ziyade olduğunu bildiği halde ehemmiyetli kıymeti haiz ticari mallarını yahut fabrikasının mahsullerini hem satış gününün piyasasından, hem de malolduğu veya satınalındığı kıymetten pek aşağı bir fiyatla satmak suretiyle mevcudunu israf ederse;

7. Konkordato mukavelesi haricinde alacaklıya hususi menfaatler temin ederse;

8. Hakikate aykırı muhasebe ve sahte bilançolarla aktifini hakikatte olduğundan fazla veya noksan gösterirse.

(Değişik: 6/6/1985-3222/38 md.) Bir numaralı bentte yazılı malların kıymetine göre Türk Ceza Kanununun 522 nci maddesi tatbik olunur. Bir numaralı bentte yazılı suçları yapanlar müflisin evi halkından kimseler ise müflis gibi cezalandırılırlar. Türk Ceza Kanununun iştirak hükümleri dışında kalsa dahi, müflisin aktifini azaltmak maksadıyla ona ait taşınır ve taşınmaz malları kısmen veya tamamen saklıyan veya kaçıran ve muvazaa ile temellük eden veya bu hususlarda yataklık veya tavassut eden veya iflas masasına müracaat ile kısmen veya tamamen asılsız alacaklarını kaydettiren veya müflisin tediye kabiliyetini azaltmak maksadıyla kendi adına veya müstear adla ticari faaliyetlere girişen kimseler hakkında dahi aynı cezalar uygulanır.

· Türk Ceza Kanunu ise “alacaklısını zarara uğratmak kastıyla varlığını (mevcudunu) eksiltme” eylemini suç olarak nitelendirmiştir.

Türk Ceza Kanunu

Hileli iflâs

Madde 161-

(1) Malvarlığını eksiltmeye yönelik hileli tasarruflarda bulunan kişi, bu hileli tasarruflardan önce veya sonra iflasa karar verilmiş olması halinde, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Hileli iflasın varlığı için;

a) Alacaklıların alacaklarının teminatı mahiyetinde olan malların kaçırılması, gizlenmesi veya değerinin azalmasına neden olunması,

b) Malvarlığını kaçırmaya yönelik tasarruflarının ortaya çıkmasını önlemek için ticari defter, kayıt veya belgelerin gizlenmesi veya yok edilmesi,

c) Gerçekte bir alacak ve borç ilişkisi olmadığı halde, sanki böyle bir ilişki mevcutmuş gibi, borçların artmasına neden olacak şekilde belge düzenlenmesi,

d) Gerçeğe aykırı muhasebe kayıtlarıyla veya sahte bilanço tanzimiyle aktifin olduğundan az gösterilmesi,

gerekir.

Madde Gerekçesi:

MADDE 161.– Madde metninde, bir ticari faaliyet bağlamında mal­varlığını eksiltmeye yönelik hileli tasarruflarda bulunan kişinin cezalandı­rılması öngörülmüştür. Ancak, kişinin bu tasarruflar nedeniyle cezalandırı­labilmesi için, iflasa karar verilmiş olması gerekir. Bu nedenle, iflas olgusu­nun gerçekleşmesi, bir objektif cezalandırılabilme şartı niteliği taşımaktadır.

Hileli iflâs suçu, seçimlik hareketli bir suçtur. Madde metninde bu se­çimlik hareketler belirlenmiştir.

Bu suçun faili, iflâsa tabi bir borçlu yani, tacir olabilir. Ancak, bir tü­zel kişinin tacir olması durumunda, tüzel kişiliğin organ veya temsilcisi olan, tüzel kişi adına tasarrufta bulunan gerçek kişiler de suç faili olabile­ceklerdir.

SUÇUN UNSURLARI

Maddi Unsur

HAREKET

- Borçlu, alacaklısını zarara sokmak kastıyla aşağıdaki seçimlik hareketlerden birini gerçekleştirdiğinde suç tamamlanır.

a) Alacaklıların alacaklarının teminatı mahiyetinde olan malların kaçırılması, gizlenmesi veya değerinin azalmasına neden olmalı,

Ø Gizlemede, malın tasarrufu malikte kalır.

Ø Malın düşük bedelle satılması kaçırma anlamına gelecektir. Muvazaalı satış ile görünürde malik değişir.

b) Malvarlığını kaçırmaya yönelik tasarrufların ortaya çıkmasını önlemek için ticari defter, kayıt veya belgeleri gizlemiş olmalı,

Ø Gizleme, başkalarının bulmasını önlemek için saklamak,

Ø Yok etme ise defter, kayıt veya belgelerin fiziki varlığının ortadan kaldırılmasıdır.

c) Gerçekte bir alacak ve borç ilişkisi olmadığı halde, sanki böyle bir ilişki mevcutmuş gibi, borçların artmasına neden olacak şekilde belge düzenlenmeli,

Ø Belgede sahtecilik yapılarak borçluymuş gibi görünme.

d) Gerçeğe aykırı muhasebe kayıtlarıyla veya sahte bilanço tanzimiyle aktifin olduğundan az göstermeli

NETİCE

Hileli iflas suçu salt hareket suçudur.

Alacaklıların zarar görmüş olması gerekmez.

NEDENSELLİK BAĞI

Sırf hareket suçu olduğu için illiyet bağı tespitine gerek kalmayacaktır.

Manevi Unsur

Borçlunun yukarıdaki eylemlerinin suç teşkil edebilmesi için, borçlu “alacaklıları zarara uğratmak kastıyla” hareket etmiş olmalıdır.

Genel kast yeterli değildir, özel kast aranmıştır. (mal varlığını eksiltme saiki)

Kredi sağlamak için veya girişilecek yeni bir ticari teşebbüs için bu şekilde davranmışsa,

bu eylem bu maddeye göre suç teşkil etmeyecektir.